Cerfuei(-d'or)
Chaerophyllum aureum
Apiaceae Umbelliferae
Nom en français : Cerfeuil d'or.
Descripcioun :Lou cerfuei-d'or se rescontro en mountagno dins li relarg umide. Au contre de si cousin dóu group Chaerophyllum hirsutum, a pas li petalo ciliado ; emai d'acò li tijo soun tacado de rouge (fotò) ço que permes de lou recounèisse. Pamens avisas-vous que lou fru siegue daura e que lou darrié tros di fueio siegon pounchu pèr pas counfoundre emé Chaerophyllum temulum que ié sèmblo proun.
Usanço :Li racino dóu cerfuei-d'or soun manjadisso. De li faire couire fai disparèisse l'asprun.
Port : Grando erbo
Taio : 0,5 à 1(1,5) m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Chaerophyllum
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Ordre : Apiales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 4 à 6 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 200 à 2300 m
Aparado : Noun
Jun à juliet
Liò : Bos fres
- Óuriero de bos
- Prado umido
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Ouèst-Aupenco
Ref. sc. : Chaerophyllum aureum L., 1752
Èlevou
Pinus cembra
Pinaceae
Àutri noum : Èlvou, Èlve, Éuve, Alvié, Auvié.
Noms en français : Pin cembro, Arole.
Descripcioun :L'èlevou (e si varianto dins la Tinèo) que ié dison peréu l'éuve en Ubaio, es un aubre de mountagno pas proun grand. Se recounèis à sis aguio groupado pèr 5 e à si pigno que caupon de grano manjadisso.
Usanço :L'èlve fai de pignoun que soun manjadis. Soun bos èi recerca pèr l'esculturo e li moble. "Se fahiò de caissos en èlve". L'èlve, as mancou besougn de lou tratar perqué a uno resino que las bèstios l'atacon pas (J.-L. Domenge in LMT, op.cit. p. 52). Es proun esta utilisa pèr lou rebouscage. L'òli essenciau èi vertuous contro lou tussi.
Port : Aubre
Taio : 3 à 20 m
Fueio : aguio escaumo
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Pinus
Famiho : Pinaceae
Ordre : Pinales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 5 à 8 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Si
Autour basso e auto : 1400 à 2500 m
Aparado : Noun
Jun à juliet
Liò : Melounié
- Sapiniero
- Relarg à rousage
Estànci : Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Pinus cembra L., 1753